آنتی بیوتیک چیست و چه زمانی از آنتی بیوتیک استفاده کنیم و مضرات آن کدام است ؟ :

آنتی بیوتیک چیست و مضرات آن کدام است؟ همه ی ما در طول زندگی با تجویز و یا بدون تجویز پزشک از آنتی بیوتیک ها استفاده کرده ایم. هر ساله خود و یا خانواده یتان ممکن است با سرما خوردگی، گلودرد و یا ویروس های مختلف مواجه شده باشید و تقریبا می توان گفت در تمام مواردی که در این شرایط به پزشک مراجعه می کنید از او انتظار نسخه ی آنتی بیوتیک دارید. اما آیا می دانستید مصرف خودسرانه و یا بیش از اندازه ی این دارو ها می تواند موجب خطرات جبران ناپذیری برای انسان شود که با آگاهی از این خطرات می توان از این پیامد جلوگیری به عمل آورد. در این مقاله با این دارو و خطرات آن بیشتر آشنا شوید.

  آنتی بیوتیکها چگونه عمل می کنند؟

این دارو ها برای اولین بار در سال 1940 مورد استفاده قرار گرفتند و قطعا یکی از پیشرفت های بزرگ علم پزشکی به حساب می آیند. اما استفاده ی بیش از حد از آن ها می تواند مقاومت باکتریایی را ایجاد کند و باعث شود تا باکتری هایی که در قدیم به آنتی بیوتیک پاسخ می دادند مقاوم شده و دیگر به آن پاسخی ندهند.استفاده از این داروها در کودکان  و بزرگسالان می تواند ناراحتی های معده، اسهال، استفراغ و… را نیز در پی داشته باشد و یا حتی واکنش های آلرژیک را ایجاد نماید.

برای درک بهتر اینکه بدانید این دارو چگونه کار می کند بهتر است در اول با دو عاملی که موجب ایجاد بیماری در انسان می شوند بیشتر آشنا شوید: باکتری ها و ویروس ها

اگر چه باکتری ها و ویروس ها می توانند بیماری هایی با علائم مشترک ایجاد نمایند اما راه هایی که این دو عامل برای شیوع و گسترش بیماری طی می کنند کاملا با یکدیگر متفاوت است.

باکتری ها:

این موجودات زنده ی تک سلولی همه جا حضور دارند ولی همیشه موجب ایجاد بیماری نمی گردند.  لاکتوباسیلوس نوعی باکتری است که در روده زندگی می کند. این موجود زنده نه تنها سبب آسیب رسانی نمی گردد بلکه می تواند موجب هضم غذا نیز شود و جز باکتری های مفید تقسیم بندی می گردد. اما روی دیگر بحث ما با باکتری های مضر است، این باکتری ها می توانند با تهاجم به بدن انسان موجب ایجاد بیماری و وقفه در فرایند های طبیعی بدن شوند. آنتی باکتری ها می توانند با کشتن این باکتری ها سبب مقابله با رشد و تکثیر آن ها گردند.

ویروس ها:

ویروس ها از مواد در هم تنیده ی  انتقال دهنده ی ژنتیک و پوشش داده شده با پروتئین تشکیل شده اند. این عامل بیماری زا خود به تنهایی تکثیر نمی یابد و تنها می تواند بعد از حمله به سلول های زنده ی دیگر رشد و تکثیر کند. سیستم ایمنی بدن  در بعضی مواقع قبل از اینکه ویروس ها بتوانند سبب ایجاد بیماری شوند می تواند علیه آن ها به مقابله بپردازد و آن ها را نابود کند ولی ویروس هایی مانند سرما خوردگی با سیستم ایمنی بدن به مقابله می پردازند و بدن به تنهایی نمی تواند آن را نابود سازد. این نکته قابل توجه است که این داروها علیه ویروس ها کاری انجام نمی دهند و نمی توانند بیماری را نابود سازند.

مصرف خودسرانه

مصرف خودسرانه ی این داروها برای ویروس ها و یا سایر عوامل بیماری زای ویروسی مخصوصا در هنگام سرما خوردگی می تواند عوارض جانبی خطرناکی را به بار بیاورد. امروزه و با گذشت زمان طی سال های متمادی به دلیل عدم توجه به مقاومت های باکتریایی شاهد ایجاد باکتری هایی هستیم که کشتن آن ها بسیار سخت می باشد. مقاومت باکتریایی موجب تغییر آن ها و پاسخ ندادن باکتری ها و میکروب ها به آنتی بیوتیک می شود. تا جایی که برای مقابله با آن ها دوز های بالا تری از آنتی بیوتیک و یا  آنتی بیوتیک های بسیار قوی تجویز می گردد.

دیده شده که باکتری های خاصی حتی به این دارو در دوزهای بالاتر و قوی تر نیز پاسخی نمی دهند. این مسئله چالش امروزه ی دانشمندان به حساب می آید.آمار ها نشان می دهد که تنها در ایالات متحده ی آمریکا سالانه حداقل 2 میلیون نفر به مقاومت باکتریایی دچار می گردند که از این میان چیزی حدود 23 هزار نفر در اثر همین امر جان خود را از دست می دهند. این میزان از تلفات را با آگاهی رسانی به افراد تا حد زیادی می توان کاهش داد و از این رویداد جلوگیری به عمل آورد.

 مضرات

علاوه بر مقاومت باکتریایی که در بالا راجع به آن به طور مفصل بحث گردید این ماده می تواند عوارض دیگری را نیز به همراه داشته باشد که همین امر تجویز آن را به دیدن علائم و آزمایش های تخصصی توسط پزشک می طلبد.

• مشکلات هضم غذا: این دارو ها موجب کشتن باکتری های خوب و بد می گردند و قابلیت تشخیص نوع باکتری بد یا خوب را ندارند. این عامل موجب می شود تا باکتری های خوب موجود در روده نیز نابود شوند و فرد به دلیل کمبود باکتری خوب در هضم غذا با مشکلاتی مواجه شود و یا به اسهال مبتلا گردد.
• راش پوستی
• سرگیجه
• عفونت (C diff): جالب است بدانید مصرف خودسرانه ی این دارو نه تنها موجب درمان عفونتهای شما نمی گردد بلکه می تواند خود سبب ایجاد عفونت های دیگری نیز شود. از جمله ی این موارد می توان به امکان رشد باکتری کلستریدیوم دیفیسیل (Clostridium Difficile) و آسیب شدید آن به کولون اشاره نمود.

 پس چه موقه از این دارو استفاده کنیم؟

بعضی از عفونت های ساده حتی بدون تجویز این دارو نیز به خوبی درمان می شوند بعضی از افراد گمان می کنند که با یک عفونت ساده ی گوش و یا عفونت سینوسی نیاز به مصرف آنتی بیوتیک هادارند اما باید بدانید که این داروها فقط برای عفونت های خاص و جدی باکتریایی مانند پنومونی و مواردی که بدن به عفونت ها پاسخ نمی دهد و جز شرایط تهدید کننده ی زندگی فرد به حساب می آیند مانند سپسیس باید مورد استفاده قرار بگیرند. مصرف این دارو در افرادی که مستعد حمله ی باکتریها و عفونت نیز هستند مانند بیماران کلیوی، بیماران تحت عمل جراحی، شیمی درمانی و… مورد تجویز قرار می گیرد.

امید است با خواندن این مقاله به خطرات این دارو پی برده باشید و توانسته باشیم گامی هر چند کوچک در آگاه سازی شما در برابر مقاومت های باکتریایی برداشته باشیم. مصرف هیچ دارویی بدون تجویز پزشک توصیه نمی گردد.در هنگام بروز بیماری حتما به پزشک مراجعه نمایید و شرح حال بیماری خود را به طور کامل بیان نمایید تا از عوارض و مقاومت های این چنینی به دور باشید.